Nhật Bản sắp bãi bỏ chế độ thực tập kỹ năng, thực hư như thế nào ?

 

Trong báo cáo tạm thời trình chính phủ của các chuyên gia nghiên cứu về Chế độ thực tập kỹ năng và chế độ kỹ năng đặc định ngày 14/12/2022 đã đề cập đến việc bãi bỏ chế độ thực tập sinh kỹ năng. Tuy nhiên, không đơn thuần là bỏ đi chế độ thực tập kỹ năng mà là cải tiến chế độ hiện hành thành chế độ mới tốt hơn. 

 

ĐIỂM KHÁC NHAU CỦA CHẾ ĐỘ MỚI VỚI CHẾ ĐỘ THỰC TẬP KỸ NĂNG HIỆN TẠI

Trước mắt, các chuyên gia đang cân nhắc theo hướng : bãi bỏ chế độ thực tập kỹ năng và nghiên cứu xây dựng một chế độ mới chú trọng mục đích bảo vệ nhân quyền và đào tạo nguồn nhân lực. 

 

SO SÁNH 2 CHẾ ĐỘ SẼ KHÁC NHAU NHƯ THẾ NÀO ?

Nếu gọi chế độ thực tập kỹ năng hiện hành là 🥝và Chế độ mới là 🍓 thì có thể dễ dàng hình dung như thế này:

👉 Mục đích của chế độ

🥝Cống hiến cho cộng đồng quốc tế thông qua việc đào tạo nguồn nhân lực

🍓Đào tạo nguồn nhân lực + Bảo vệ nhân quyền 

 

👉Ngành nghề

🥝Không matching với kỹ năng đặc định sau khi hết thời gian thực tập 3 năm

🍓Matching với 14 loại ngành nghề của kỹ năng đặc định

 

👉Quy định về số lượng lao động sẽ tiếp nhận

🥝Quy trình thiết lập số người lao động sẽ tiếp nhận trong xxx năm không rõ ràng minh bạch

🍓Trong bao nhiêu năm sẽ tiếp nhận làm việc bao nhiêu người được define rõ ràng.

 

👉Cho phép người nước ngoài chuyển việc hay không

🥝Về nguyên tắc thì lao động người nước ngoài không thể chuyển việc.

🍓Sẽ thiết lập chế độ để người lao động nước ngoài dễ dàng chuyển việc hơn so với thực tập kỹ năng, tuy nhiên cụ thể như thế nào vẫn chưa quyết định. (Không thể chuyển việc hoàn toàn tự do như người Nhật)

 

👉Quản lý giám sát và Hỗ trợ người nước ngoài

🥝Chế độ hiện hành đang ở tình trạng thiếu giám sát, quản lý

🍓Thắt chặt các điều kiện của đoàn thể giám sát và nghiệp đoàn. Cải thiện các điểm chưa hoàn chỉnh của chế độ thực tập kỹ năng. 

 

👉Đối sách về việc nâng cao năng lực tiếng Nhật

🥝Do không có đề ra tiêu chuẩn nào về năng lực tiếng Nhật cho người nước ngoài, nên phần đông người lao động nước ngoài không thể giao tiếp được bằng tiếng Nhật ngay sau khi mới nhập cảnh. 

🍓Trước khi bắt đầu vào làm việc tại doanh nghiệp yêu cầu phải có một trình độ tiếng Nhật nhất định. Ngoài ra, sau khi vào công ty làm việc cần phải xây dựng một cơ chế để nâng cao năng lực tiếng Nhật. 

 

LÚC NÀO SẼ BÃI BỎ CHẾ ĐỘ THỰC TẬP KỸ NĂNG HIỆN TẠI

Hiện vẫn chưa có quyết định chính thức về việc bãi bỏ chế độ thực tập kỹ năng, tuy nhiên, khoảng tầm mùa thu 2023 trong cuộc họp các chuyên gia sẽ đệ trình chính phủ báo cáo cuối cùng, nếu nhanh thì khả năng là bản dự thảo liên quan sẽ được trình lên phiên họp quốc hội thường niên đầu năm 2024.

 

ƯU NHƯỢC ĐIỂM ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TIẾP NHẬN.

️⛳Về ưu điểm : 

✨✨✨Tuyển dụng lâu dài

• Chế độ thực tập kỹ năng hiện tại thì loại ngành nghề thực tập kỹ năng (技能実習)không matching với Kỹ năng đặc định (特定技能) nên tùy theo ngành nghề của doanh nghiệp mà sau khi TTS kết thúc thời gian thực tập kỹ năng đã không thể tiếp tục tuyển dụng ở Kỹ năng đặc định nữa. 

• Ở chế độ mới sẽ cải thiện tình trạng này  và doanh nghiệp có thể tuyển dụng người lao động lâu dài hơn. 

✨✨✨Có thể đảm bảo được nguồn nhân lực nước ngoài có năng lực tiếng Nhật cao. 

• Chế độ mới yêu cầu người lao động phải có một trình độ năng lực tiếng Nhật nhất định.   

Ngành sản xuất và Nông nghiệp thì không cần đến năng lực tiếng Nhật, nhưng ngành Kaigo và Thực phẩm thì nếu không có một năng lực tiếng Nhật nhất định thì khó có thể tìm được công việc. Chế độ thực tập kỹ năng hiện tại có nhiều trường hợp người lao động sau khi nhập cảnh không thể giao tiếp được bằng tiếng Nhật. Vì vậy chế độ mới lần này sẽ cải thiện những nhược điểm đó. 

🆘🆘🆘Về nhược điểm đối với doanh nghiệp sau khi áp dụng chính sách mới

• Phạm vi ngành nghề có thể tiếp nhận bị thu hẹp đi

Ở chế độ thực tập kỹ năng hiện tại có thể tiếp nhận người nước ngoài với phạm vi rộng các ngành nghề, nhưng chế độ mới chỉ cho phép tiếp nhận lao động của 12 ngành nghề trọng điểm. 

• Mức lương tiêu chuẩn được nâng cao ( đây lại là điểm cộng đối với người lao động)

Ở chế độ mới mức lương tiêu chuẩn trả cho người lao động nước ngoài được dự đoán là cao hơn so với khi ở chế độ thực tập kỹ năng. 

Thực tập kỹ năng là thực tập sinh đến Nhật để thực tập kỹ năng, chứ không phải là người lao động, nên mức lương tiêu chuẩn chi trả cho người nước ngoài không cao. Ngược lại, chế độ mới thì nhấn mạnh ý nghĩa là NGƯỜI LAO ĐỘNG, do đó mức lương chi trả cho người lao động nước ngoài cũng cần phải tương đương như người Nhật. 

• Khả năng chuyển việc cao

Chế độ thực tập kỹ năng hiện tại về nguyên tắc là không được chuyển việc. Do đó trong nhiều trường hợp một khi thực tập sinh đã được tiếp nhận thì sẽ dự trù được họ sẽ làm việc trong 3 năm. Tuy nhiên trong chế độ mới người lao động nước ngoài được tự do chuyển việc, do đó, nếu họ cảm thấy công ty hiện tại lương thấp, môi trường làm việc không tốt, sếp không fair thì có khả năng họ sẽ chuyển việc. 

Chế độ mới sau khi bãi bỏ chế độ thực tập kỹ năng đang được cân nhắc theo hướng điều chỉnh theo 12 loại ngành nghề đối tượng của Tokutei gino (Chế độ kỹ năng đặc định)

 

♨️♨️14 loại ngành nghề của Chế độ Tokutei Gino - Kỹ năng đặc định hiện tại như sau :  
 

1. Ngành hộ lý (介護分野)

2. Ngành vệ sinh tòa nhà (ビルクリーニング分野)

3. Ngành công nghiệp vật liệu thô (素形材分野)

4. Ngành chế tạo máy (産業機械分野)

5. Ngành điện - điện tử (電気電子情報関連製造業分野)

6. Ngành xây dựng (建設分野)

7. Ngành đóng tàu, hàng hải (造船・舶用工業分野)

8. Ngành bảo dưỡng, sửa chữa ô tô (自動車整備分野)

9. Ngành hàng không (航空分野)

10. Ngành khách sạn (宿泊分野)

11. Ngành nông nghiệp (農業分野)

12. Ngành ngư nghiệp (漁業分野)

13. Ngành chế biến thủy sản (飲食料品製造業分野)

14. Ngành dịch vụ ăn uống (外食業分野)

Túm lại là, chế độ thực tập kỹ năng từ lâu đã bị chỉ trích là “Chế độ nô lệ” ( xem bài viết cũ ở  https://bit.ly/3I3IWoI), từ nguồn cơn đó mà người ta đã có cảm giác rằng chế độ mới được thiết lập sau khi bãi bỏ chế độ thực tập sinh kỹ năng mang hàm ý là chế độ với mục đích chú trọng bảo vệ người lao động nước ngoài. Cho nên, từ ý nghĩa này có lẽ đối với phía doanh nghiệp tiếp nhận sẽ là một chế độ “không mấy thiện cảm lắm”. 

Tuy nhiên, đây cũng là dòng chảy của thời đại mà thôi. Tình trạng thiếu hụt lao động tại Nhật Bản từ nay trở đi vẫn tiếp diễn. Nếu không có sự giúp sức của nguồn lực lao động từ nước ngoài thì tình hình thiếu hụt nhân lực để duy trì hoạt động của các xí nghiệp trong một số lĩnh vực, ngành nghề hẳn là sau này cũng ngày càng tăng lên. 

 Các doanh nghiệp cũng cần thay đổi mindset của chính mình rằng : Thật may mắn vì những người lao động nước ngoài đã đến Nhật và làm việc cho người Nhật, mỗi người chủ doanh nghiệp cần phải nỗ lực hợp tác, giữ mối quan hệ tốt với người lao động và bảo vệ họ là điều rất quan trọng..