Ngày Tiết phân của Nhật Bản - 節分の日

Một trong những ngày lễ trong truyền thống Nhật Bản là ngày Tiết phân (節分).  

Ngày tiết phân 節分 sẽ có  豆まき - Mame maki, 恵方巻 - Ehoumaki, いわしの飾り - Iwashi No Kazari, ひいらぎいわし - Hiiragi Iwashi

Trẻ con ở Nhật vào ngày Tiết phân - hay còn gọi là ngày Đuổi quỷ thường hay có trò chơi 1 thằng đeo mặt nạ đóng vai Oni, đội còn lại sẽ vừa ném hạt đậu - gọi là 豆まき vào Oni vừa nói 鬼はそと、福はうち (Giữ phúc trong nhà, đuổi quỷ ra xa) . Ngay cả người Nhật khi được hỏi về ý nghĩa và nguồn gốc của ngày Tiết phân cũng có nhiều người còn khá mơ hồ, biết sơ sơ không rõ ràng đâu nhé. Nên người Việt Nam sống ở Nhật không biết thì cũng là chuyện bình thường mà :D, có cơ hội thì tìm hiểu. Biết thêm 1 điều mới lại vui 🙂

Thực ra vốn dĩ thì từ ngày xưa 節分 Tiết phân không phải là tên gọi để chỉ một ngày lễ trong tháng 2, mà Tiết phân là dùng để phân định ngày trước khi chuyển đổi giữa các mùa trong năm : Lập xuân 立春, Lập hạ 立夏, Lập thu 立秋, Lập đông 立冬. Do đó trong 1 năm có đến 4 lần Tiết phân. 

Ngày Lập xuân là ngày tiễn năm cũ, chào đón một năm mới sung túc, vượt qua mùa đông khắc nghiệt để chào đón mùa xuân ấm áp nên nó được xem là một ngày đặc biệt. Do đó ngày trước Tiết phân trước ngày lập xuân cũng được hiểu là Đêm giao thừa - 大晦日 Omisoka

Thực tế ngày Tiết phân節分 không phải lúc nào cũng là ngày 3/2. Nó là ngày trước ngày Lập xuân 立春 hằng năm. Thường thì ngày lập xuân từ 4/2 và cũng ko thay đổi qua các năm do đó nhiều người cũng mặc định với suy nghĩ ngày Tiết phân là 3/2. Cũng có năm ngày Tiết phân xê dịch sớm 1 ngày vào ngày 2/2/2021. 

Mình vốn dĩ sợ ma nên thôi bỏ qua mô tả cái nghi lễ ném đậu đuổi quỷ  豆まき、福は内鬼は外 nha nha 🤐🤐

Trong cái xã hội bận bịu hiện đại thì lễ hội truyền thống gì rồi cũng quay lại phục vụ ăn với uống thôi mà :D. Ở Nhật Bản gần đây, khi nói đến ngày Tiết phân 節分, mọi người sẽ nghĩ ngay đến món Ehoumaki 恵方巻 - sushi cuộn dạng thanh dài. Ngày này đi siêu thị mua sắm các bạn sẽ thấy được bán rất nhiều ở khu đồ ăn sẵn, với nhiều loại nhân cuộn bên trong. Chẹp chẹp… Giang hồ đồn rằng hướng may mắn của Ehou chính là hướng có vị thần may mắn có tên là Toshi Tokujinとしとくじん đang ở đó. Thần may mắn Toshi Tokujin được cho là vị thần sẽ mang lại phúc đức cho năm đó, bảo vệ mọi người khỏi các vị thần xui xẻo. Do đó, hướng mà những vị thần rủi ro không đến cũng được xem là hướng may mắn.  Vào ngày Tiết phân 節分 vừa ăn Ehoumaki 恵方巻 - để nguyên cuộn dài và ăn đến khi hết chứ không cắt ra. Xay cuộn sushi về hướng may mắn, vừa ăn vừa thầm nguyện cầu điều ước của mình trong thâm tâm và ăn hết cuộn sushi mà ko được nói ra từ nào - điều ước sẽ trở thành hiện thực. 

Hướng may mắn - 恵方 mỗi năm sẽ mỗi khác, năm nay 2024 hướng may mắn theo lịch Nhật sẽ là 東北東　-  hướng Đông Đông Bắc  

Thêm cái nữa nè. người Nhật cũng nhiều tín ngưỡng như Việt Nam mình vậy đó nên cũng treo cả cái đầu cá Iwashi đã nướng lên cành gai. Các cụ ngày xưa cho rằng á . c  q . u . ỷ ko chịu được mùi tanh của đầu cá mòi và sợ bị cành gai chích vào nên thường treo ひいらぎいわし Hiiragi Iwashi trang trí ở đầu cổng hoặc ở cửa  vào nhà.